Zamanın Ruhu

Zamanın Ruhu

“Her birey yalnızca çağının çocuğudur; her felsefe zamanın düşünsel özüdür.”
(Georg Wilhelm Friedrich Hegel (Der Grundlinien der Philosophie des Rechts, 1821)

İçinde yaşadığımız dönemi tanımlamak çoğu zaman dışarıdan bakmayı gerektirir. Ancak insan, çağının tam ortasında olduğunda o çağın belirleyici yönelimlerini fark etmekte zorlanır. “Zamanın ruhu” (Zeitgeist) kavramı bu farkındalığı mümkün kılmak üzere ortaya çıkmıştır.

Bu terimi düşünce tarihine kazandıran ilk isim 18. yüzyıl Alman düşünürü Johann Gottfried Herder’dir. Herder’e göre her dönemin her halkın ve her kültürün kendine özgü bir ruhu vardır. Bu ruh; dilde, gelenekte, sanatta ve toplumsal yapıların içinde kendini gösterir. Ancak kavramı sistematik ve tarihsel bir çerçeveye oturtarak derinleştiren kişi Hegel olmuştur. Hegel’in tarih felsefesinde “zamanın ruhu” dünya tarihinin akıl yoluyla gelişen bir ilerleyiş sürecinde her çağın temsil ettiği zihinsel düzeyi ve özgürlük anlayışını simgeler.

Peki bugün içinde bulunduğumuz çağın ruhu nedir?

Gerçekliğin hızla şekil değiştirdiği bilginin yüzeyselleştiği, hakikatin çoğunluğun onayıyla ölçüldüğü bir zamandayız. Sosyal medya kamuoyunu yönlendiren bir araçtan çok gerçekliğin yerine geçen bir simülasyona dönüşüyor. Siyaset ise temsilden uzaklaşarak imaj yönetimine toplumsal taleplerden ziyade anlık tepkilere dayalı bir forma evriliyor. Bu ruhun içinde derinlik değil hız, düşünce değil tepki, hakikat değil görünürlük belirleyici oluyor.

Zamanın ruhunu anlamak yalnızca dönemin alışkanlıklarını ve gündemlerini takip etmek değildir. Aynı zamanda bu ruhun ardındaki dinamikleri çözümlemeyi sorgulamayı ve eleştirmeyi gerektirir. Düşünen insanın görevi sadece uyum sağlamak değil çağını aşmaya cesaret etmektir. Hegel’in de ifade ettiği gibi: “Felsefe, kendi zamanının düşünceyle kavranmış biçimidir.” Bu yüzden düşünmek, bir tür tarihsel tanıklıktır.

Bu köşe; her hafta güncel bir başlığı yalnızca olaylar bağlamında değil tarihsel ve kuramsal boyutlarıyla ele alacak. Çünkü zamanın ruhunu biçimlendirenler ona boyun eğenler değil; ona anlam katanlardır

The post Zamanın Ruhu first appeared on Hollanda Haberleri.