AYDINLANMA

Dünyamızda bilim, teknoloji ve demokrasiden uzak; hurafe, biat ve sömürü üzerine kurulu sistemlerle idare edilen toplumlarda insanlar, doğduğu günden itibaren kendilerine söylenenleri sorgulamadan kabul ediyor. Hurafeler, korkular ve kalıplaşmış inançlar, bireyin düşünme özgürlüğünü elinden alıyor. Bu karanlık, sadece bireyin değil, toplumun tamamının geleceğini ipotek altına alıyor.

Peki, bu karanlık döngüyü kırmak mümkün mü?

Zihinsel tutsaklık yalnızca cehaletin değil, aynı zamanda bilinçli bir manipülasyonun ürünüdür. İnsanlar, çocuk yaşta sorgulamayı günah sayan, inancı korkuya dayandıran bir sistemin içinde büyütülüyor. Din, gelenek ve sözde ahlak kisvesi altında aktarılan birçok bilgi; bireyin özgür iradesini bastırmak ve onu biat eden bir köle hâline getirmek için araçsallaştırılıyor.

Biat kültürü, bireyin düşünmesini, sorgulamasını ve karar vermesini engelleyerek onu hazır kalıplara mahkûm ediyor. İnsanlar zamanla yalnızca duyduklarına inanmayı, doğru bilgiye ulaşmayı bile tehlikeli ve yasak görmeyi öğreniyor. Bu da hurafelerin beslenmesine, dogmaların kutsallaşmasına ve gerçeğin üzerinin örtülmesine yol açıyor. Bu ortamda birey yalnızca zihinsel değil, duygusal ve ahlaki olarak da sömürülüyor. Sözde din adamları ya da çıkar çevreleri insanlara korku pompalar:

“Böyle şeytani sorular sorma, sorgularsan cezalandırılırsın.”

Bu korku, bireyi kendi içinden gelen şüpheleri bastırmaya zorlar. Ve böylece; gerçeği gören gözler kapanır, duyabilen kulaklar sağırlaşır, özgürce düşünebilen zihinler susturulur.

Aydınlanma, sadece bilgi edinmek değil; bilgiyi sorgulamak, özgürce değerlendirmek ve sonuç olarak kendi aklıyla hüküm verebilmek demektir. Bu süreç, bireyin zihinsel esaretten kurtulup kendi iradesiyle kararlar alan bir birey haline gelmesini sağlar. Alman filozof Kant’ın ifadesiyle:

“Aydınlanma, insanın kendi suçu ile düşmüş olduğu ergin olmama halinden kurtulmasıdır.”

Aydınlanma, insanı sadece cehaletten değil; korkudan, itaatten ve boyun eğmekten de kurtarır. Bir toplumun gelişimi, bireylerin ne kadar okuduğundan çok, ne kadar sorguladığıyla; ne kadar düşünebildiğiyle ölçülür. Aydın bireyler, sömürüye, yalana ve baskıya karşı durabilir.

“Kendini tanıyan, düşünen insan yönlendirilemez; yön verir!”

Zihinlerdeki kilitleri açmak kaba kuvvetle değil, anlayış, sabır ve zekâ ile mümkündür. Aydınlatmak istediğimiz kişileri değiştirmek değil, onlara düşünme cesareti kazandırmak asıl amaç olmalıdır. Bunun için de onlara empati kurarak yaklaşmak gerekir. Onlara yukarıdan bakan, alaycı, küçümseyici bir dil, daha da uzaklaşmalarına neden olur. Doğrudan doğruları anlatmak çoğu zaman direnç yaratır. Ancak doğru sorular, zihinlerde şimşekler çaktırır. Örneğin:

Bunu sana kim söyledi?

Bu bilgi neye dayanıyor?

Eğer bu doğru değilse ne olurdu?

En etkili öğretmen davranıştır. Ahlaklı, dürüst ve özgür bir birey olarak yaşamak, suskun kalabalıklara en gür haykırıştır. Karanlığa lanet etmek yerine bir mum yakmak, bazen bir devrimin başlangıcı olabilir.

Bir kitap, bir cümle, bir insan bazen bu zinciri kırmaya yeter. Her uyanan birey, çevresine bir dalga yaratır. Bu yüzden tek bir kişinin dönüşümü bile küçümsenmemelidir. Aydınlanma bazen bir kıvılcımdır; yeter ki o kıvılcım rüzgârla buluşsun.

Her karanlık içinde bir ışık arar. Ve her zihin bir gün mutlaka uyanmak ister.

Yeter ki o zihne, içten bir sesle seslenilsin.

Bugün hurafeye teslim olmuş, korkuyla susturulmuş, düşünmeye bile cesaret edemeyen insanlar; yarın kendi aklıyla düşünen, adalet isteyen, doğruya susamış bireyler haline gelebilir.

Değişim bir anda değil ama bir adımla başlar.

Bu yazımda sadece karanlığa değil, aynı zamanda umuda seslendim.

İnanıyorum ki aydınlanma mümkündür.

Yeter ki;

Sorgulamaktan korkmayalım,

Gerçeği aramaktan vazgeçmeyelim,

Sustuğumuz yerde konuşalım

Ve konuştuklarımızla ışık olalım.

Belki bir söz, bir yazı, bir davranış…

Bir kıvılcım olur ve bir ömür süren karanlığı aydınlatır.

O kıvılcım sen olabilirsin.

Yeter ki ışığını eksik etme!

Dostça selamlarımla,

Kamil Kopuz

Rize, 01 Temmuz 2025

kkopuz53@gmail.com

The post AYDINLANMA first appeared on Hollanda Haberleri.