ABD neden her zaman İsrail’i destekliyor?

İsrail ile İran arasındaki son gerilimde de ABD’nin safı kimseyi şaşırtmadı. ABD Başkanı Donald Trump ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu aynı telden çalarken “ABD-İsrail Arasındaki Özel İlişki de bir kez daha gündeme geldi. Tarihsel olarak, İsrail ABD Kongresi’nde neredeyse oybirliğiyle destek görmüştür ve Amerikalıların büyük çoğunluğu İsrail hakkında olumlu görüşlere sahiptir. Amerikan Yahudileri ve Evanjelik Hristiyanlar ABD’de iki güçlü, politik olarak aktif gruptur. Her iki parti için de önemli seçmen kitleleridir ve ikisi de İsrail yanlısıdır.

ABD-İsrail Arasındaki “Özel İlişki”nin Ardında Ne Var?

ABD ve İsrail arasındaki stratejik ortaklık, onlarca yıldır uluslararası politikanın en istikrarlı ilişkilerinden biri olarak öne çıkıyor. İki ülke arasındaki bu bağ, askeri, ekonomik ve siyasi alanlarda derin iş birliğiyle şekillenirken, arka planda tarihsel, stratejik ve lobi faaliyetlerinin etkisi de göz ardı edilemiyor.

ABD-İsrail Arasındaki Özel İlişkinin Tarihsel Kökenleri

ABD’nin İsrail’e desteği, 20. yüzyılın başlarına kadar uzanıyor. 1919’da Başkan Woodrow Wilson, Balfour Deklarasyonu’nu destekledi ve 1948’de İsrail’in kuruluşunu tanıyan ilk ülke oldu. Ancak ilişkiler her zaman sorunsuz ilerlemedi:

1956 Süveyş Krizi: ABD, İsrail’in Mısır’a saldırısını kınayarak geri çekilmesi için baskı yaptı.

1967 Altı Gün Savaşı: İsrail’in Arap ülkelerine karşı kazandığı zafer, ABD’nin İsrail’i “Batı yanlısı güçlü bir müttefik” olarak görmesini pekiştirdi.

Stratejik ve Askeri İş Birliği

Askeri Yardım: İsrail, ABD’den yıllık 3,8 milyar dolar askeri destek alıyor (toplam savunma bütçesinin ~%16’sı).

Savunma Teknolojisi: Demir Kubbe gibi sistemler ABD-İsrail ortak yapımı. İsrail, dünyanın en büyük 10. silah ihracatçısı.

BM Vetoları: ABD, 1972’den beri İsrail aleyhine 50’den fazla BMGK kararını veto etti.

İç Politika ve Lobi Dinamikleri

Yahudi ve Evanjelik Seçmenler:

ABD’deki Yahudi toplumu ve Evanjelik Hristiyanlar (İsrail’in desteklenmesini kutsal bir görev sayar), her iki partinin de önemli seçmen kitlesi.

AIPAC ve Finansal Destek:

Amerikan İsrail Kamu İşleri Komitesi (AIPAC), Kongre’de etkili lobi faaliyetleri yürütüyor.

İsrail yanlısı gruplar, seçim kampanyalarına yoğun bağışlar yapıyor.

Askeri-Sanayi Bağları:

Lockheed Martin, Boeing gibi şirketler, İsrail savunma sanayiiyle ortak projeler yürütüyor.

Başkanlar ve İsrail: Tutarlı Destek

Obama Dönemi: İran nükleer anlaşmasında Netanyahu ile çatışsa da, İsrail’e 38 milyar dolarlık yardım paketi onayladı.

Trump Dönemi: Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıdı, Golan Tepeleri’nin ilhakını destekledi.

Biden Dönemi: Gazze Savaşı’nda İsrail’e koşulsuz silah desteği sürdürüldü.

The Hindu gazetesinde yazar Stanly Johny’nin yorumunda şu tespitler yer aldı: 

ABD neden her zaman İsrail’i destekliyor? Bir açıklama, İsrail’in stratejik değerinin değişken ancak kritik bölge, Washington için cazip hale getiriyor. Soğuk Savaş sırasında ABD, İsrail’i Arap dünyasında olası Sovyet genişlemesine karşı güçlü bir siper olarak görüyordu. Soğuk Savaş’tan sonra, ABD Batı Asya’ya giderek daha fazla dahil olmaya başladığında, İsrail’i Suudi Arabistan ve Mısır ile birlikte bir istikrar gücü olarak görmeye devam etti. Stratejik değer, Amerika’nın Japonya, Güney Kore veya Almanya ile ilişkileri gibi yakın bir ortaklığı veya ittifakı açıklar. Amerika’nın kamuoyu, seçim politikaları ve ABD’deki güçlü İsrail lobisi de dahil olmak üzere bir dizi başka faktör, ülkenin İsrail politikasını şekillendirmede rol oynar.

Tarihsel olarak, İsrail ABD Kongresi’nde neredeyse oybirliğiyle destek görmüştür ve Amerikalıların büyük çoğunluğu İsrail hakkında olumlu görüşlere sahiptir. Amerikan Yahudileri ve Evanjelik Hristiyanlar ABD’de iki güçlü, politik olarak aktif gruptur. Her iki parti için de önemli seçmen kitleleridir ve ikisi de İsrail yanlısıdır. Sonra, John Mearsheimer ve Stephen Walt’a göre ABD’nin İsrail’e yönelik politikasını büyük ölçüde etkileyen ABD’de güçlü bir İsrail lobisi var. Lobi, İsrail yanlısı sesleri yükseltmeye yardımcı oluyor, İsrail yanlısı politikacıları destekliyor ve İsrail’i eleştiren sesleri küçümsemek veya etkisizleştirmek için çalışıyor, 2006’da London Review of Books’ta yayınlanan “İsrail lobisi” adlı makalelerinde savunuyorlar.

Güçlü bir İsrail yanlısı lobi grubu olan Amerikan İsrail Kamu İşleri Komitesi (AIPAC), yıllık toplantıları için Başkanlar, Senatörler ve Başbakanlar dahil olmak üzere her iki ülkeden üst düzey liderleri ağırlıyor. İsrail yanlısı gruplar ayrıca ABD’de her iki partiyi de finansal olarak destekliyor. Ayrıca, her iki ülkenin askeri-endüstriyel kompleksleri arasında güçlü bağlar vardır. Bu nedenle, tüm bu faktörler bir araya geldiğinde – İsrail’in stratejik değeri, Amerika’nın iç siyaseti, İsrail yanlısı lobinin varlığı ve askeri-endüstriyel etkileşim, Washington DC’de hangi partinin veya başkanın iktidarda olduğuna bakılmaksızın, ABD’de İsrail ile ilişkisi konusunda kurumsal bir fikir birliğinin olmasını sağlar.

Sonuç: Simbiyotik Güçlü Bir İttifak 

Stratejik Değer: İsrail, Ortadoğu’da ABD’nin “güvenilir müttefiki”.

İç Siyaset: Lobi grupları ve seçmen baskısı, politikaları şekillendiriyor.

Askeri-Ekonomik Çıkar: Savunma sanayii iş birliği ve ticaret hacmi (yıllık 50 milyar dolar).

ABD yönetimleri değişse de, İsrail ile “özel ilişki” kurumsal bir mutabakata dönüşmüş durumda. Gazze’deki savaş veya İran geriliminde olduğu gibi, Washington’un desteği sürdükçe bu ittifakın yakın gelecekte değişmesi beklenmiyor.

Kaynak: The Hindu | Stanly Johny | 23 Haziran 2025